ชุดตรวจโควิด-19 หลายพันล้านชิ้น สิ้นสุดลงในหลุมฝังกลบ แต่นวัตกรรมชุดตรวจโควิด-19 ที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ (Biodegradable) นี้อาจเป็นตัวเปลี่ยนเกม และทำให้ปัญหาโควิด-19 ไม่ลุกลามและกลายเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมมากไปกว่านี้ เพราะโรคระบาดนี้กำลังถูกประกาศให้กลายเป็นโรคประจำถิ่นในหลายประเทศ ซึ่งนั่นหมายความว่ามันจะอยู่กับโลกเราไปอีกนาน

ทุกครั้งที่เราทำการตรวจหาเชื้อโควิด-19 อย่างรวดเร็วด้วยตัวเอง เรากำลังส่งพลาสติก 10 กรัม ไปที่หลุมฝังกลบ โดยการทดสอบเหล่านี้ 1 พันล้านครั้งในเดือนมกราคมที่ผ่านมา กลายเป็นขยะพลาสติก 11,000 ตัน ยิ่งสถิติที่น่าเหลือเชื่อนี้เกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกาเพียงประเทศเดียว ยิ่งน่าเป็นห่วงว่าทั้งโลกจะต้องเผชิญกับกองทัพขยะพลาสติกจากชุดตรวจนี้มหาศาลเพียงใด

ชุดตรวจโควิดประเภท Rapid Test Antigen หรือ Antigen Test Kits แบบตรวจแอนติเจนด้วยตนเอง (COVID-19 Antigen Test Self-Test Kits) ที่ผู้คนทั่วไปซื้อมาใช้งานได้ด้วยตัวเองนั้น กำลังกลายเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ทั่วโลกจะต้องตระหนัก เนื่องจากมันทำจากพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง

เหตุที่เป็นเช่นนั้น ก็ไม่น่าแปลกใจ เพราะการที่ได้รับอนุญาตครั้งแรกจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา ในเดือนพฤศจิกายน 2020 เป้าหมายหลัก คือ การผลิตที่ประหยัดต้นทุนและวางจำหน่ายโดยเร็วที่สุด ซึ่งทั่วโลกก็ดำเนินการตามแนวทางนี้เช่นกัน แต่จนถึงวันนี้ก็เป็นระยะเวลา 2 ปีเศษ แล้วที่การระบาดใหญ่เริ่มต้นขึ้น ทำให้นักออกแบบเริ่มคิดถึงวัสดุทางเลือกอื่นๆ ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

น่ายินดีที่ Morrama สตูดิโอออกแบบในลอนดอนได้เสนอนวัตกรรมชุดตรวจ ATK แบบรวดเร็วที่สามารถย่อยสลายได้ทางชีวภาพและรีไซเคิลได้ แม้กระทั่งบรรจุภัณฑ์ โดยชุดตรวจนี้ทำมาจากเยื่อกระดาษที่รีไซเคิลได้ ขณะเดียวกันก็ผ่านกระบวนการออกแบบที่เข้มข้น คิดค้นขึ้นใหม่เพื่อให้ใช้งานง่ายและเข้าถึงได้ง่ายขึ้น ไม่มีแผ่นพับที่อธิบายวิธีการใช้งานแบบละเอียดอีกต่อไป ไม่มีไม้แหย่จมูก และเส้นสีชมพูจางๆ ที่คนสายตาเลือนรางไม่สามารถถอดรหัสได้ว่าสรุปแล้วติดหรือไม่ติดกันแน่

ชุดตรวจที่เป็นความหวังใหม่นี้มีชื่อว่า Eco-Flo แม้จะยังเป็นเพียงแนวคิดที่ไม่มีต้นแบบในตอนนี้ แต่ควรรับทราบว่า จำนวนผู้ป่วยโควิด-19 ทั่วโลก เพิ่มขึ้นอีกครั้งและการตรวจหาเชื้อที่บ้านด้วยตัวเองยังคงดำเนินต่อไป หากนวัตกรรมนี้ถูกผลิตและนำไปใช้แพร่หลายอาจทำให้เกิดความยั่งยืนมากขึ้น

Jo Barnard ผู้ก่อตั้งและผู้อำนวยการฝ่ายสร้างสรรค์ของ Morrama กล่าวว่า การตรวจหาเชื้อโควิด-19 สามารถทำได้โดยใช้กระบวนการผลิตที่มีอยู่ เช่น เทคนิคการกดแบบเปียกที่ Morrama ใช้ในปี 2020 เพื่อทำผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นกายจากเยื่อไผ่ทั้งหมด เธอกล่าวว่าด้วยเทคโนโลยีที่ค่อนข้างใหม่ ซึ่งช่วยให้สามารถขึ้นรูปกระดาษโดยไม่ทำให้เปียก สามารถทำให้กระบวนการเร็วขึ้นและมีราคาเทียบเท่ากับพลาสติก PET ที่ใช้ในปัจจุบัน และยังสามารถพิมพ์คำแนะนำในภาษาต่างๆ ลงบนพื้นผิวได้โดยตรง ไม่ต้องมีเอกสารอื่นๆ แสดงรายละเอียดเพิ่มเติมให้ยุ่งยาก และสิ้นเปลืองทรัพยากร

นอกจากนี้ ชุดตรวจรักษ์โลกยังบรรจุในซองที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ และมีเพียงชิ้นเดียวที่พลิกเปิดเหมือนหนังสือขนาดเล็ก (เทียบกับชุดตรวจ ATK ในปัจจุบัน โดยส่วนใหญ่แล้วจะประกอบด้วยอุปกรณ์ 3-4 ชิ้น และยังห่อด้วยพลาสติกแยกกันอีกต่างหาก)

ไม่เพียงเท่านี้ Eco-Flo ยังแตกต่างจากชุดตรวจทั่วไปซึ่งกำหนดให้ผู้ใช้แยงจมูก แล้วคนไม้ลงในสารละลาย บีบ 2-3 หยด ลงในแท่งพลาสติกสีเหลี่ยมผืนผ้าเล็กๆ จากนั้นรอให้ผลลัพธ์ออกมาเป็นเส้นสีชมพูจางๆ ที่คนสายตาไม่ดียากจะมองเห็นและล่วงรู้ผลลัพธ์ที่แน่ชัดได้ แต่ Eco-Flo ได้รับการออกแบบมาเพื่อให้ตรวจง่ายและอ่านผลง่าย

ขณะที่การวิจัยบางชิ้นได้แสดงให้เห็นแล้วว่าการทดสอบโดยใช้น้ำลายอาจมีประสิทธิภาพมากกว่าการแหย่จมูกในการตรวจจับสายพันธุ์โอไมครอน ดังนั้นในการใช้ชุดตรวจนี้เราต้องเปิดชุดอุปกรณ์แล้วถ่มน้ำลายลงใน “แผ่นรองน้ำลาย” ที่ใหญ่กว่ารูเล็กๆ บนแท่งพลาสติกแบบเดิมมาก จากนั้นเราจะต้องปิดชุดอุปกรณ์และกดตัวอย่างลงบนแผ่นดูดซับ หลังจากผ่านไป 15 นาที จะแสดงผลผ่านช่องเครื่องหมายสองช่อง (ช่องหนึ่งเพื่อยืนยันว่าการทดสอบถูกต้อง และอีกช่องสำหรับผลการทดสอบ) ซึ่งจะแสดงเป็นสีแดงสดชัดเจน

“แนวคิดในการทำให้แผ่นทดสอบใหญ่ขึ้นอีกหน่อยจะทำให้มองเห็นรอยขีดได้ชัดเจนขึ้น และเมื่อใส่ไว้ในหน้าต่างเล็กๆ คุณก็จะรู้ว่าคุณกำลังดูอยู่ที่ใด” Bernard กล่าว โดยสังเกตถึงระบบปัจจุบันซึ่งใช้ชื่อย่อที่คลุมเครือเช่น C สำหรับ “การควบคุม” และ T สำหรับ “การทดสอบ”

อย่างไรก็ตาม ยังไม่ชัดเจนว่า Eco-Flo จะออกสู่ตลาดหรือไม่ แต่ถ้ามี ก็คงไม่ใช่เร็วๆ นี้ อย่างไรก็ตาม สำหรับ Barnard โครงการนี้เป็นโอกาสในการเปลี่ยนมุมมองของผู้ผลิตและคิดใหม่เกี่ยวกับวิธีการออกแบบชุดตรวจโควิด-19 ในอนาคต เธอกล่าวว่าผู้ผลิตควรจัดลำดับความสำคัญของการผลิตชุดตรวจที่มีต้นทุนต่ำ แต่ไม่ใช่กับสิ่งแวดล้อม ที่ต้องให้ความสำคัญเป็นลำดับต้นๆ

นอกจากนี้ ยังมีคำถามที่น่าสนใจคือ แล้ว “ขยะที่เกี่ยวเนื่องกับโควิด-19” ที่เราๆ ใช้กัน อย่างชุดตรวจและหน้ากากป้องกันโควิด-19 ที่มีอยู่ในท้องตลาดในปัจจุบันสามารถรีไซเคิลและนำกลับมาใช้ใหม่ได้หรือไม่?

มีคำตอบจากกรณีศึกษาที่อังกฤษน่าสนใจ โดยในแต่ละวันมีขยะประมาณ 53 ล้านชิ้นถูกทิ้งในสหราชอาณาจักร และบริษัทจัดเก็บขยะประมาณการในปี 2020 ว่าขยะเหล่านี้บางส่วนได้ถูกแทนที่ด้วยหน้ากากที่นำกลับมาใช้ใหม่อย่างมีความรับผิดชอบ ซึ่งเป็นธุรกิจที่เฟื่องฟูเมื่อ 2 ปีก่อน แต่การที่หน้ากากถูกลมพัดไปมาตามทางเท้าหรือเหยียบย่ำในพงหญ้าริมทางก็ยังเป็นเรื่องธรรมดา หน้ากากที่กลายเป็นขยะเหล่านี้ก่อให้เกิดอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมมากที่สุด เมื่อเข้าสู่แหล่งน้ำและกลายเป็นขยะพลาสติกในมหาสมุทร

ปัจจุบันมีสถานที่หลายแห่งได้เปิดตัวแผนการรีไซเคิลหน้ากาก ดังนั้นมันจะไม่ถูกส่งไปยังหลุมฝังกลบ ร้าน Wilko ที่ย่านเคนซิงตัน ไฮ สตรีท เป็นร้านแรกๆ ที่แนะนำจุดรีไซเคิลในสหราชอาณาจักร (แม้อังกฤษได้ยกเลิกมาตรการบังคับสวมหน้ากากตั้งแต่ปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมาแล้วก็ตาม)

เมื่อเต็มแล้ว ถังขยะเหล่านี้จะถูกนำออกไปโดย ReWorked ผู้เชี่ยวชาญด้านการรีไซเคิล และแยกย่อยเป็นเส้นใยดิบซึ่งสามารถปรับเปลี่ยนเป็นวัสดุด้านความปลอดภัยอื่นๆ รวมถึงบล็อคก่อสร้าง และแม้แต่เฟอร์นิเจอร์สำหรับพื้นที่สาธารณะที่ทนทานและมีคุณภาพดี

แหล่งข้อมูล

https://www.salika.co/2022/05/13/innovation-atk-covid19-rapid-test-biodegradable/