Rainforest Connection (RFCx) เป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรในสหรัฐได้พัฒนาอาวุธชนิดใหม่ต่อสู้กับขบวนการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า โดยพัฒนาระบบให้สามารถวิเคราะห์เสียงของป่าเพื่อตรวจจับการตัดไม้และการลักลอบล่าสัตว์ ระบบนี้ถูกนำไปใช้ในป่าเขตร้อนใน 16 ประเทศ รวมทั้งอินโดนีเซีย บราซิล และแคเมอรูน ขณะนี้ได้ถูกนำไปใช้เพื่อปกป้องสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ด้วย

RFCx ก่อตั้งขึ้นในปี 2556 หลังจาก โทเฟอร์ ไวน์ นักเทคโนโลยีการอนุรักษ์สังเกตว่า เจ้าหน้าที่ป่าไม้ในป่าฝนชาวอินโดนีเซียใช้เวลาในการแก้ไขปัญหาการตัดไม้ผิดกฎหมายมากกว่าการดูแลสัตว์ป่าในท้องถิ่น ภารกิจของเจ้าหน้าที่ยังยากขึ้น เนื่องจากความหนาแน่นของป่าเขตร้อนทำให้ตรวจจับได้ยากและอาจใช้เวลาหลายวันในการเข้าถึงพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ

ในที่สุดพวกเขาก็ตระหนักว่า “เสียง” คือสิ่งที่ป่าสื่อสารกัน เพราะความหนาแน่นของป่าทำให้สัตว์และสิ่งมีชีวิตในป่าต้องใช้เสียงในการจับความเคลื่อนไหวและรับรู้การมีอยู่ของสิ่งต่างๆ ในป่า

RFCx เริ่มต้นด้วยการติดตั้งโทรศัพท์มือถือทิ้งแล้ว แต่นำมาใช้อีก (โดยวิธี upcycled หรือการนำกลับมาใช้ใหม่เพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพหรือมูลค่าสูงกว่าของเดิม) เพื่อรับเสียงและส่งเสียงของป่าซึ่งจะได้รับการวิเคราะห์เพื่อหาหลักฐานการลักลอบตัดไม้

ตั้งแต่นั้นมาพวกเขาได้พัฒนาอุปกรณ์ของตัวเองที่เรียกว่า “ผู้พิทักษ์” (Guardian ) ซึ่งรวมแผงวงจรหลักที่พวกเขาพัฒนาขึ้นเองไว้ในกล่องกันฝนพร้อมแผงโซลาร์เซลล์ เสาอากาศแบบกำหนดทิศทาง และไมโครโฟน ติดตั้งไว้ที่ด้านบนสุดของยอดไม้ในป่าดงดิบและสามารถบันทึกเสียงทั้งหมดของป่าได้

จากนั้นข้อมูลนี้จะถูกสตรีมไปยังระบบคลาวด์ซึ่งจะถูกวิเคราะห์โดยโมเดล AI ของ RFCx เพื่อตรวจจับเสียงต่างๆ เช่น เลื่อยไฟฟ้า ยานพาหนะ เสียงของมนุษย์ เสียงปืนหรืออะไรก็ตามที่จะแจ้งให้พวกเขาทราบว่ามีการตัดไม้ การลักลอบล่าสัตว์หรือการทำเหมืองผิดกฎหมายที่เกิดขึ้นในป่าและสามารถสร้างการแจ้งเตือนระวังภัยจากเสียงเหล่านั้นโดยอัตโนมัติ

การแจ้งเตือนเหล่านี้จะส่งถึงผู้คนในภาคพื้นดิน เช่น ทหารพราน คนพื้นเมือง และองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรผ่านโทรศัพท์มือถือ ผู้รับสามารถดูสเปกโตรแกรม (แถบคลื่นความถี่ของเสียงหรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า) ของการแจ้งเตือน จะฟังและยืนยันหรือปฏิเสธว่ามันเป็นเสียงของการลักลอบทำร้ายป่าและสัตว์ป่าหรือไม่ ซึ่งจะช่วยให้ RFCx ปรับปรุงอัลกอริทึม AI ให้แม่นยำมากขึ้นต่อไป

พวกเขายังร่วมมือกับบริษัทฮิตาชิ แวนทารา (Hitachi Vantara) บริษัทในเครือของฮิตาชิที่เน้นในเรื่องนวัตกรรม ฮิตาชิ แวนทารา เข้ามาช่วยจับเสียงต่างๆ ในป่าให้แม่นยำขึ้นและแยกแยะได้ชัดเจนขึ้น

นั่นคือเทคโนโลยี bioacoustic signature ซึ่งจะจับสัญญาณจากสัตว์ป่าที่ในภาวะปกติพวกมันจะส่งเสียงแบบหนึ่ง แต่ถ้าป่าถูกรบกวนจากพวกลักลอบตัดไม้พวกมันจะส่งเสียงที่แปลออกไปในลักษณะเฉพาะ (signature) ซึ่งเป็นคำเตือนว่ามีการรุกล้ำป่าและมีความแม่นยำถึง 96% ช่วยให้เจ้าหน้าที่บุกไปถึงเป้าหมายได้เร็วขึ้น 5 วัน

ยังไม่หมดแค่นั้น AI ที่พัฒนาขึ้นไม่ได้ช่วยแค่รักษาป่า แต่มันยังจับเสียงและบันทึกความหลากหลายทางชีวภาพได้ด้วย หรือ ecoacoustics เพื่อตรวจสอบว่าระบบนิเวศมีความเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้างจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ

พวกเขาบอกในเว็บไซต์ว่า “เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่เราสร้างชุดข้อมูลที่น่าทึ่งที่สุดในโลก อีกไม่นานมันคือขุมทรัพย์วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิตและข้อมูลเชิงนิเวศบนแพลตฟอร์มที่จะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงแบบเดือนต่อเดือน ปีต่อปีกับการเปลี่ยนแปลงของโลกใบนี้”

คริสซี เดอร์คิน ผู้อำนวยการฝ่ายขยายธุรกิจระหว่างประเทศของ RFCx กล่าวว่า เป้าหมายที่แท้จริงของ RFCx คือการติดตั้งสถานีตรวจสอบอะคูสติกแบบเรียลไทม์ในระบบนิเวศที่สำคัญและถูกคุกคามมากที่สุดในโลก การทำเช่นนี้จะช่วยให้นักอนุรักษ์และประชากรในท้องถิ่นมั่นใจได้ว่าพื้นที่เหล่านี้ยังคงได้รับการคุ้มครองและสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพในระดับต่างๆ ลึกซึ้งมากขึ้น

เรียบเรียงจาก

Cristina Lago. (08 Feb 2021). “Sounds of the forest: How ‘bioacoustic’ analysis is helping to fight illegal logging”. Tech Monitor.

ภาพ : Rainforest Connection

แหล่งข้อมูล

https://www.facebook.com/igreenstory/photos/a.1502559170059991/2808373789478516